trinitrotoluen

trinitrotoluen, trotil (engl. trinitrotoluene; njem. Trinitrotoluol, Trotyl; rus. тринитротолуол, тротил; akr. TNT), CH₃C₆H₂(NO₂)₃, 2,4,6-trinitrotoluen, vrlo otrovni igličasti svijetložuti kristali bez mirisa, slabo topljivi u vodi, a dobro u eteru, acetonu, benzenu i piridinu. Ima nisko talište (t_t = 80 °C), te se rastaljen može lijevati u kalupe. Jedan od najviše primjenjivanih → eksploziva u Drugom svjetskom ratu i danas je važan brizantni eksploziv, otporan na trenje, udar i toplinu. Upotrebljava se u vojne (granate i bombe) i civilne namjene (građevinski eksploziv). Pripravlja se stupnjevitim nitriranjem toluena (metilbenzena) mješavinom sumporne i dušične kiseline. Apsorbira se preko kože, uzrokujući iritaciju i alergijske reakcije, a potencijalno je i kancerogen. U prirodi prouzročuje teško uklonjiva zagađenja površinskih i podzemnih voda. Za mjerenje velike količine energije koja se oslobađa pri eksplozijama rabi se mjerna jedinica izvan sustava SI, tzv. TNT ekvivalent, što je energija oslobođena eksplozijom jedne tone trinitrotoluena, a iznosi 4,184 × 10⁹ J. → nuklearno oružje